How and when Things Turned Sour
"కుల రాజకీయాల్లో చిక్కుకుపోయిన వ్యవస్థలో ఆయన గురించి చెప్పేవారెవ్వరు? తెలుగువాడు కావడమే ఆయన దురదృష్టమా?" -నవ్యాంధ్ర తో న నడక
10. ఎప్పుడు, ఎలా, ఎందుకు చెడింది?
ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో నేను ఛీఫ్ సెక్రటరీ కావడం తృటిలో తప్పిపోయింది. రాష్ట్ర విభజన తర్వాత శేష ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు ఛీఫ్ సెక్రటరీ అవుతానని నేను అనుకోలేదు. కాని తెలుగుదేశం వేసుకున్న సామాజిక వర్గాల లెక్కల మూలంగా నాకు యాదృచ్ఛికంగా ఛీఫ్ సెక్రటరీ పదవి దక్కింది. కాని నేను ఛీఫ్ సెక్రటరీ అయిన రెండు నెలల్లోనే తనకూ, నాకూ భావసారూప్యత అంతగా లేదన్న విషయం చంద్రబాబు గ్రహించినట్లున్నారు.
గ్రహించిన తర్వాత కీలకమైన నిర్ణయాల్లో నన్ను విశ్వాసంలోకి తీసుకోవడం మానివేశారు.
గ్రహించిన తర్వాత కీలకమైన నిర్ణయాల్లో నన్ను విశ్వాసంలోకి తీసుకోవడం మానివేశారు.
నాకు తెలియకుండా నిర్ణయాలు జరిగేవి.
నేనూ నా స్థాయి తగ్గించుకుని కలిసిపోవాలని ప్రవర్తించలేదు. నాకు నేను ఒక పరిధి ఏర్పర్చుకుని పనిచేయడం ప్రారంభించాను. చంద్రబాబు సమీక్షించని ప్రాజెక్టులు, కార్యక్రమాలపై దృష్టి పెట్టి ఛీఫ్ సెక్రటరీగా ప్రభుత్వ వ్యవస్థ సవ్యంగా సాగేలా చూసుకో సాగాను.తమకు అనుకూల నిర్ణయాలు తీసుకునేందుకు నేను అడ్డుగా ఉంటానని భావించారేమో నన్ను ఒకటి రెండు సార్లు తప్పించే విషయం అంతర్గతంగా చర్చించినట్లు తెలిసింది. ఇద్దరు అధికారులను నా స్థానంలో తీసుకోవాలని రెండు తడవలు ఈ చర్చలు జరిగాయని నా సమాచారం. కాని చివరకు తుదినిర్ణయం తీసుకునే లోపే నా పదవీ కాలం ముగిసింది.
నేనూ నా స్థాయి తగ్గించుకుని కలిసిపోవాలని ప్రవర్తించలేదు. నాకు నేను ఒక పరిధి ఏర్పర్చుకుని పనిచేయడం ప్రారంభించాను. చంద్రబాబు సమీక్షించని ప్రాజెక్టులు, కార్యక్రమాలపై దృష్టి పెట్టి ఛీఫ్ సెక్రటరీగా ప్రభుత్వ వ్యవస్థ సవ్యంగా సాగేలా చూసుకో సాగాను.తమకు అనుకూల నిర్ణయాలు తీసుకునేందుకు నేను అడ్డుగా ఉంటానని భావించారేమో నన్ను ఒకటి రెండు సార్లు తప్పించే విషయం అంతర్గతంగా చర్చించినట్లు తెలిసింది. ఇద్దరు అధికారులను నా స్థానంలో తీసుకోవాలని రెండు తడవలు ఈ చర్చలు జరిగాయని నా సమాచారం. కాని చివరకు తుదినిర్ణయం తీసుకునే లోపే నా పదవీ కాలం ముగిసింది.
నా పదవీ విరమణ గురించి దాదాపు అన్ని పత్రికలూ రాసి నా సేవల్ని మెచ్చుకున్నాయి. ద హిందూ పత్రికలో వచ్చిన ఈ వార్తే ఇందుకు ఉదాహరణ.
స్మృతి పథంలో నిలిచిపోయిన కృష్ణారావు పదవీ కాలం
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ పరిపాలన అధినేతగా పదవీవిరమణచేసి తన వారసుడు ఎస్. పి. టక్కర్‌కు బాధ్యతలు అప్పగిస్తున్న ఛీఫ్ సెక్రటరీ ఐవైఆర్ కృష్ణారావు పదవీకాలం విశిష్టమైనదీ, సవాలుతో కూడుకుని ఉన్నదీ అని చెప్పాలి. ముఖ్యంగా ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్విభజన తర్వాత ఏర్పడిన సంక్లిష్ట పరిస్థితుల్లో ఆయన బాధ్యతలు నిర్వర్తించారు. ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబునాయుడు రాజధానిని విజయవాడకు మార్చాలని నిర్ణయించిన తర్వాత ఆయన హైదరాబాద్, విజయవాడల మధ్య లెక్కలేనన్ని సార్లు తిరిగారు. ఆయనంత ప్రయాణించిన ఛీఫ్ సెక్రటరీ మరొకరు లేరనే చెప్పాలి.
‘మొదటి అయిదారు నెలలు విభజన అంశాల వల్ల, కేంద్రం రెండు రాష్ట్రాల మధ్య సమస్యలను పరిష్కరించడానికి అంత శ్రద్ద చూపకపోవడం వల్ల నా పదవీ కాలం ఉద్రిక్త భరితంగానే గడిచింది. అయితే నా పదవిని మొత్తం మీద సంతృప్తికరంగానే నిర్వహించానని చెప్పాలి. ఈ కాలమంతా పనిచేయడంలోనే నేను ఆనందాన్ని అనుభవించాను’ అని కృష్ణారావు అన్నారు. రెండు రాష్ట్రాలు ఉద్రిక్తతలు పెరగకుండా సమన్వయంగా పనిచేయాలని ఆయన ఆశించారు. కృష్ణారావు తన మనసులో ఉన్న భావాలను బయటకు వ్యక్తం చేసేందుకు ఏనాడూ వెనుకాడలేదు. విజయవాడకు పరిపాలనను మార్చాలన్న ప్రభుత్వ ఎజెండాను ముందుకు తీసుకువెళ్లేందుకు ఆయన స్వభావం తోడ్పడిందనే చెప్పాలి. హైదరాబాద్ పదేళ్లపాటు ఉమ్మడి రాజధానిగా ఉన్నప్పుడు విజయవాడ వెళ్లడానికి మొదట్లో ఉద్యోగులు మొరాయించినప్పటికీ కృష్ణారావు అస్థిరత చాలా కాలం కొనసాగకుండా చూశారు. ఉద్యోగుల సమస్యలను కేంద్రం దృష్టికి తీసుకువచ్చారు. ప్రధానంగా విజయవాడకు వెళ్లిన ఉద్యోగుల పిల్లల స్థానిక ప్రతిపత్తిపై రాష్ట్రపతి ఉత్తర్వుల నేపథ్యంలో వ్యక్తమైన ఆందోళనలను ఆయన కేంద్రం వద్ద ప్రస్తావించారు. ప్రభుత్వ ఎజెండా ముందుకు తీసుకువెళ్లేందుకు, కేంద్ర పథకాలకోసం భారత ప్రభుత్వం నుంచి నిధులు రాబట్టేందుకు, 14వ ఆర్థిక సంఘం సిఫారసుల దృష్ట్యా రెవిన్యూ లోటు భర్తీ కోసం ప్రత్యేక గ్రాంటును పొందేందుకు, విజయవాడలో ముఖ్యమంత్రి, ఛీఫ్ సెక్రటరీ కార్యాలయాలను నెలకొల్పేందుకు, పారిశ్రామికీకరణను ప్రోత్సహిం చేందుకు, రాష్ట్రంలో పెట్టుబడులు పెట్టేందుకు ముందుకు వచ్చిన వారితో తరచూ సంప్రదించేందుకు, గ్రీన్ ఫీల్డ్ అమరావతి రాజధానికి శంకుస్థాపనకు సన్నాహాలు చేసేందుకు ఆయన చేసిన కృషి చెప్పుకోదగ్గది. ఈ బాధ్యతల నిర్వహణకు ఆయన ఎన్నో సమావేశాలను ఏర్పాటు చేశారు. హుద్‌హుద్ తుఫాను సందర్భంగా తన పరిపాలనలో అతి పెద్ద సవాలును ఎదుర్కొన్నానని ఆయన అంగీకరించారు.
విశాఖ వెళ్లిన ముఖ్యమంత్రికి ఏర్పాట్లు చూడడం నుంచి తుఫాను దెబ్బతిన్న ప్రాంతాలకు నిత్యావసర వస్తువులు అందేలా చూడడం ఆయన సమర్థవంతంగా నిర్వహించారు. గోదావరి పుష్కరాల తొలిరోజు తొక్కిసలాటి జరిగి కొందరు మరణించినప్పటికీ భారీ స్థాయిలో ఈ పుష్కరాలను ఆయన నిర్వహించారు. సింగపూర్ ప్రభుత్వంతో ముఖ్యమంత్రి సమావేశాలు జరిపిన తర్వాత తదుపరి చర్చలకు కృష్ణారావు వెళ్లారు. పెట్టుబడులను ఆకర్షించేందుకు అమెరికాలో ప్రవాస భారతీయ దివస్ ఉత్సవాలకు హాజరయ్యారు. ఇండోయూరోపియన్ బిజినెస్ ఫోరం నుంచి ప్రతిభా పురస్కారాన్ని స్వీకరించేందుకు బ్రిటన్ వెళ్లారు. బ్రిటిష్ ప్రదర్శన శాలనుంచి అమరావతికి బౌద్ధ అవశేషాలు, కళాఖండాలను తీసుకువచ్చేందుకు ఆయన చర్యల్ని ప్రారంభించారు. తన స్థానంలో ఛీఫ్ సెక్రటరీగా బాధ్యతలు స్వీకరిస్తున్న టక్కర్‌కు రాజధాని నిర్మాణం, మొత్తం పరిపాలనా యంత్రాంగాన్ని మార్చడం, నీటిపారుదల ప్రాజెక్టులను పూర్తి చేయడం, ఆర్థిక వనరుల నిర్వహణ వంటి కీలక ప్రాధాన్యతలు ఉన్నాయని ఆయన చెప్పారు. (ద హిందూ, జనవరి 29, 2016)
పదవీ విరమణ తర్వాత మరో పది పదిహేనేళ్లు సమాజానికి సేవ చేయాలని నేను అనుకున్నాను. నాకు చిన్నప్పటినుంచీ నా స్వంత సామాజిక వర్గానికి సేవ చేయాలన్న ఆలోచన ఉన్నది. అన్ని వర్గాలకూ ఏదో రకంగా మేలు జరుగుతుంది కాని బ్రాహ్మణులకు మాత్రం ఆర్థికంగా, సామాజికంగా మేలు చేయాలని ఆలోచించేవారే లేరు. చాలా మంది పేద బ్రాహ్మణ విద్యార్థులు చదువుకోలేని పరిస్థితుల్లో ఉన్నారు. చిన్న గుళ్లలో అర్చకుల పరిస్థితి మరీ ఘోరంగా ఉన్నది. వేద మంత్రాలకు విలువలేని పరిస్థితి నెలకొన్నది.
అందువల్ల నేను బ్రాహ్మణుల కోసం క్రియాశీలకంగా పనిచేయాలని నిర్ణయించుకున్నాను. బ్రాహ్మణ కార్పొరేషన్‌కు అప్పటి వరకు చైర్మన్‌గా ఎవర్నీ నియమించలేదు. దానికి సంబంధించిన ఫైలే పట్టుకుపోయాను. ‘నాకు ఛీఫ్ ఇన్‌ఫర్మేషన్ కమిషనర్ పదవి అక్కర్లేదు. బ్రాహ్మణ కార్పొరేషన్ చైర్మన్ పదవి ఇవ్వండి’ అని అడిగాను. ఆయన సరేనని దానికి ఒప్పుకున్నారు.ఈ కార్పోరేషన్ అప్పటికే ఏర్పడి పనిచేస్తూ ఉన్నది. దీని ఏర్పాటుకు ముఖ్యకార్యదర్శిగా నావంతు కృషి చేశాను. తర్వాత దీనికి ఎండిని ఏర్పాటు చేయడానికి ప్రయత్నించాను. అప్పడు ‘ఇదం బ్రాహ్మం’ అనే పేరుతో సీనియర్ జర్నలిస్టు ప్రభృతులతో బ్రాహ్మణుల ప్రయోజనాలకోసం ఒక కోర్ గ్రూప్ సమావేశాలు జరుగుతుండేవి. ఈ సమావేశంలో వెంకట్ చంగవల్లి అన్న వ్యక్తి పేరు ప్రస్తావనకు వచ్చింది. ఆయన వరంగల్ ఎన్ ఐ టి నుంచి బిటెక్, అహ్మదాబాద్‌నుంచి ఐఐఎం చేశారు. ఉత్తర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వానికి హోం, ఆరోగ్య విభాగాల్లో సలహాదారుగా ఉన్నారు. ఆయనను కార్పొరేషన్‌కు ఎండిగా ఉండమన్నాను. తాను వారానికి మూడు రోజులే పనిచేయగలనని, ఉత్తర ప్రదేశ్‌కు కూడా వెళ్లవలిసి ఉంటుందని ఆయన చెప్పారు. ‘సరే మూడు రోజులైనా పనిచేయండి’ అని చెప్పాను.
ఇక కార్పొరేషన్ బోర్డులో వ్యాపారవేత్తలు, మేధావులు ఉంటే బాగుంటుందని, వారిలో బ్రాహ్మణేతరులు కూడా ఉండడం మంచిదని భావించి నేను జిఎంఆర్, (జిఎంఆర్ గ్రూప్) గల్లా రామచంద్రనాయుడు (అమర్ రాజా గ్రూపు), కె. ఎస్. ఎన్. రాజు, (నాగార్జున గ్రూప్)లతో మాట్లాడి ఒప్పించి వారితో పాటు ఎస్.వి.రావు, సుందర్ లక్ష్మణ్‌లను సభ్యులుగా చేర్చి ఫైలు పంపాను. వెంకట్ చంగవల్లి పేరుతో పాటు ఈ పేర్లను చంద్రబాబు అనుమతి కోసం పంపాను.
కాని చాలా రోజులైనా ఈ ఫైలు తిరిగి రాలేదు. నేను స్వయంగా వెళ్లి వారిని ఎందుకు ప్రతిపాదించానో వివరించాను. ‘లేదండీ మనం ఎవర్ని నియమించినా, పార్టీకి ఉపయోగపడేవారు కావాలి. మనకు కావల్సింది జెండాలు మోసేవారు. వీళ్లందర్నీ పెట్టుకుంటే ఎన్నికల్లో ఎలా ఉపయోగం?’ అని చంద్రబాబు ప్రశ్నించారు.
నేనేమీ మాట్లాడలేదు.
నేనేమీ మాట్లాడలేదు.
ఎంతో ప్రయత్నించిన తర్వాత చివరకు ఈ కార్పొరేషన్‌కు ఎండీగా కేవలం వెంకట్ చంగవల్లి పేరును మాత్రమే అంగీకరించి ఫైలును వెనక్కు పంపారు. మిగతా వారి పేర్లను తిరస్కరించినట్లేననీ అర్థం అయింది. అంటే ఆయనకు బ్రాహ్మణుల సమగ్ర సంక్షేమం కాక పార్టీ ప్రయోజనాలే ముఖ్యమని చెప్పకనే చెప్పారు.
తర్వాత ఈ కార్పొరేషన్ తో కలిసి పనిచేసేందుకు బ్రాహ్మణ్ కోపరేటివ్ క్రెడిట్ సొసైటీ ఏర్పాటుచేశాను. ఆర్థికంగా బలహీనంగా ఉన్న బ్రాహ్మణులకు ఆర్థిక సాయం చేయడం ఈ సంస్థ ఉద్దేశం. దానికి సిఈఓగా లండన్ యూనివర్సిటీలో ఎకనమిక్స్, మేనేజిమెంట్‌లో పట్టాపొంది, ఢిల్లీలో ఐఐటిలో ఎలెక్ట్రానిక్ ఇంజనీరింగ్ చేసిన అభిజిత్ జయంతిని నియమించాం. ఆయన స్టాన్‌ఫర్డ్, హార్వర్డ్ యూనివర్సిటీల్లో డిప్లొమాలు చేశారు. పునరుత్పాదక ఇంధన రంగం. పారిశ్రామిక మౌలిక సదుపాయాల కల్పనలో వ్యాపారం చేస్తున్న ఆయన ప్రపంచ బ్యాంకుకు సలహాదారు కూడా. ఈ సొసైటీకి కార్పొరేషన్ నుంచి రు. 20 కోట్లు తొలివిడత నిధులను బదిలీ చేశాం.
కాని బ్రాహ్మణ కార్పొరేషన్ ప్రతిష్ఠాత్మకంగా, ఒక అత్యున్నత సంస్థగా కార్యకలాపాలు నిర్వహించడం కన్నా అది ఏదో సబ్సిడీలు పంచి పార్టీకి ఉపయోగపడే సంస్థగా మార్చాలన్నదే చంద్రబాబు ఉద్దేశంలా నాకు కనపడింది.
బహుశా నేను బ్రాహ్మణ కార్పొరేషన్‌కు రావాలనుకోకపోతే ఆ సంస్థ చైర్మన్‌గా వేమూరి సూర్యనే పెట్టాలని చంద్రబాబు అనుకున్నట్లు తర్వాత తెలిసింది. కార్పొరేషన్‌లో అలాంటి మనుషులే ఉండాలని చంద్రబాబు అనుకున్నా నేను ఈ కార్పొరేషన్ చైర్మన్ పదవి కోరడంతో దాన్ని నాకు కేటాయించాడు. మొదట్లో కొద్ది రోజులు నేను నా శైలిలో పనిచేస్తుంటే ఏమీ జోక్యం చేసుకోలేదు.
కాని తర్వాత తర్వాత ఊరుకోలేకపోయారు. ఆయనకు కార్పొరేషన్‌లో పార్టీ జెండాలు మోసేవారు, వారు విదిల్చే డబ్బులకోసం తమను భుజాన వేసుకుని బ్రాహ్మణులను పార్టీకి దాసోహం చేసేవారు కావాలి. వారిది చాలా పరిమిత దృష్టి.
కాని తర్వాత తర్వాత ఊరుకోలేకపోయారు. ఆయనకు కార్పొరేషన్‌లో పార్టీ జెండాలు మోసేవారు, వారు విదిల్చే డబ్బులకోసం తమను భుజాన వేసుకుని బ్రాహ్మణులను పార్టీకి దాసోహం చేసేవారు కావాలి. వారిది చాలా పరిమిత దృష్టి.
నాది మొత్తం బ్రాహ్మణులకు సాధికారికత కల్పించి పార్టీతో ప్రమేయం లేకుండా బ్రాహ్మణులందరి అభ్యున్నతికి, వారి సమస్యల నివారణకు తోడ్పడడం, వారిని ఇతర పదవులు కూడా కోరే విధంగా పైకి తీసుకురావడం నా ఉద్దేశం.
చరిత్రాత్మకంగా బ్రాహ్మణులకు జరుగుతున్న అన్యాయం గురించి నేను శాస్త్రీయంగా మాట్లాడేవాడిని.
కార్పొరేషన్ బ్రాహ్మణులకు మంచి పనులు చేస్తే ఘనత ఎవరికి దక్కుతుంది? అధికారంలో ఉన్న ప్రభుత్వానికే కదా.. అయినా నేను అవగాహనా సదస్సు పేరిట ఏర్పర్చే ప్రతి సమావేశంలోనూ చివర చంద్రబాబు పేరు ప్రస్తావించి ఈ సంస్థ వల్ల బ్రాహ్మణులకు ప్రయోజనాలు రావడానికి కారణం అధికారంలో ఉన్న ప్రభుత్వమేనని స్పష్టంగా చెప్పేవాడిని. పథకాల గురించి ఇతరులు మాట్లాడేలా చేసేవాడిని. అంతేకాని భజన చేయడం, వందిమాగధ గీతాలు ఆలపించడం నా వల్ల కాలేదు. ప్రతి లబ్ధిదారుడికి ముఖ్యమంత్రి సంతకంతో కూడిన లేఖ పంపేవాణ్ణి.
కాని హుందాగా ప్రవర్తించి దక్కాల్సిన క్రెడిట్ వ్యూహాత్మకంగా దక్కించుకోవాలని తెలుగుదేశం అధినేతకు అర్థం కాలేదు. అది నా ఆలోచనకూ, ఆయన ఆలోచనకూ ఉన్నతేడా. అది ఆయన ఆలోచనా పరిమితి. నా ఆలోచనా విస్తృతి వేరు.
అంతేకాక బ్రాహ్మణులు ఒక్కరే తమ హక్కులకోసం పోరాడితే సరిపోదని, వారు వైశ్యులతో కలిసి పనిచేస్తే ప్రయోజనాలు ఉంటాయని భావించాను. బ్రాహ్మణులు, వైశ్యులతో కలిసి చాలా సమావేశాలు నిర్వహించాను. దీన్ని మరింత విస్తరించి బ్రాహ్మణులకు సామాజిక న్యాయం జరగాలని, నామినేటెడ్ పోస్టుల్లో వారికి ప్రాధాన్యత నీయాలని చెప్పేవాడిని. అన్యాయం జరిగిన ఇతర వర్గాల గురించి బ్రాహ్మణులతో ప్రస్తావించేవాడిని.ఆంధ్రప్రదేశ్ తొలి దళిత ముఖ్యమంత్రి దామోదరం సంజీవయ్య జయంతి జరిగినప్పుడు నా అంతట నేను వెళ్లాను. ఈ సమావేశానికి నేను రావడంతో మంచి ప్రతిస్పందన లభించింది.
కార్పొరేషన్ బ్రాహ్మణులకు మంచి పనులు చేస్తే ఘనత ఎవరికి దక్కుతుంది? అధికారంలో ఉన్న ప్రభుత్వానికే కదా.. అయినా నేను అవగాహనా సదస్సు పేరిట ఏర్పర్చే ప్రతి సమావేశంలోనూ చివర చంద్రబాబు పేరు ప్రస్తావించి ఈ సంస్థ వల్ల బ్రాహ్మణులకు ప్రయోజనాలు రావడానికి కారణం అధికారంలో ఉన్న ప్రభుత్వమేనని స్పష్టంగా చెప్పేవాడిని. పథకాల గురించి ఇతరులు మాట్లాడేలా చేసేవాడిని. అంతేకాని భజన చేయడం, వందిమాగధ గీతాలు ఆలపించడం నా వల్ల కాలేదు. ప్రతి లబ్ధిదారుడికి ముఖ్యమంత్రి సంతకంతో కూడిన లేఖ పంపేవాణ్ణి.
కాని హుందాగా ప్రవర్తించి దక్కాల్సిన క్రెడిట్ వ్యూహాత్మకంగా దక్కించుకోవాలని తెలుగుదేశం అధినేతకు అర్థం కాలేదు. అది నా ఆలోచనకూ, ఆయన ఆలోచనకూ ఉన్నతేడా. అది ఆయన ఆలోచనా పరిమితి. నా ఆలోచనా విస్తృతి వేరు.
అంతేకాక బ్రాహ్మణులు ఒక్కరే తమ హక్కులకోసం పోరాడితే సరిపోదని, వారు వైశ్యులతో కలిసి పనిచేస్తే ప్రయోజనాలు ఉంటాయని భావించాను. బ్రాహ్మణులు, వైశ్యులతో కలిసి చాలా సమావేశాలు నిర్వహించాను. దీన్ని మరింత విస్తరించి బ్రాహ్మణులకు సామాజిక న్యాయం జరగాలని, నామినేటెడ్ పోస్టుల్లో వారికి ప్రాధాన్యత నీయాలని చెప్పేవాడిని. అన్యాయం జరిగిన ఇతర వర్గాల గురించి బ్రాహ్మణులతో ప్రస్తావించేవాడిని.ఆంధ్రప్రదేశ్ తొలి దళిత ముఖ్యమంత్రి దామోదరం సంజీవయ్య జయంతి జరిగినప్పుడు నా అంతట నేను వెళ్లాను. ఈ సమావేశానికి నేను రావడంతో మంచి ప్రతిస్పందన లభించింది.
‘గత చరిత్రను త్రవ్వుకుని ప్రయోజనం లేదు. ఇవాళ బ్రాహ్మణులు, దళితులు కలిసి సామాజిక న్యాయం కోసం పోరాడాల్సిన అవసరం ఉన్నది. మన ప్రయోజనాల మధ్య వైరుధ్యం లేదు. బ్రాహ్మణులు ఒక అడుగు వేస్తే దళితులు వంద అడుగులు వేస్తారు.’ అని అన్నాను. దీనితో కరతాళ ధ్వనులు మిన్నుముట్టాయి.
బ్రాహ్మణ కార్పొరేషన్ తర్వాతి కాలంలో అంబేద్కర్ జయంతి, బాబూ జగజ్జీవన్ రాం జయంతి కూడా నిర్వహించాలన్నది నా భావన. బ్రాహ్మణ కార్పోరేషన్ సమన్వయ కర్తలతో సమావేశాలు పెట్టాను. మల్లెపల్లి లక్ష్మయ్య, ఎం.జి.కె.మూర్తి లాంటి దళిత మేధావులతో ప్రసంగాలను ఇప్పించాను.
ఇది చంద్రబాబుకు ఇష్టం లేదు. నేను నాకిచ్చిన పరిమితికి మించి జనంలోకి వెళుతున్నానని అనుకుని ఉంటారు. నన్ను దూరం పెట్టడం ప్రారంభించారు.దీనితో నాకు జనవరి 2017 నాటికి నన్ను తప్పిస్తారేమోనని అనుమానం కలిగింది. నా తరఫున ఒక వ్యక్తి వెళ్లి చంద్రబాబుకు కావల్సిన వాళ్లను కలిశాడు. ‘మీరు చేస్తున్న కార్యకలాపాలకు చంద్రబాబు మద్దతు నీయకపోవచ్చు. కాని ఇప్పట్లో మిమ్మల్ని పంపించకపోవచ్చు.’ అన్నాడు.
ఇది చంద్రబాబుకు ఇష్టం లేదు. నేను నాకిచ్చిన పరిమితికి మించి జనంలోకి వెళుతున్నానని అనుకుని ఉంటారు. నన్ను దూరం పెట్టడం ప్రారంభించారు.దీనితో నాకు జనవరి 2017 నాటికి నన్ను తప్పిస్తారేమోనని అనుమానం కలిగింది. నా తరఫున ఒక వ్యక్తి వెళ్లి చంద్రబాబుకు కావల్సిన వాళ్లను కలిశాడు. ‘మీరు చేస్తున్న కార్యకలాపాలకు చంద్రబాబు మద్దతు నీయకపోవచ్చు. కాని ఇప్పట్లో మిమ్మల్ని పంపించకపోవచ్చు.’ అన్నాడు.
ఈ లోపు నీలాయపాలెం విజయకుమార్ అనే వ్యక్తి నాకు వ్యతిరేకంగా ప్రచారం ప్రారంభించాడు. అతడి పోస్టులు గమనించి నాకు ఫేస్‌బుక్‌లో ఫ్రెండ్ రిక్వెస్టు పెడితే అంగీకరించలేదు.తెలుగుదేశం ఎంపి జెసి దివాకర్ రెడ్డి విశాఖపట్టణంలో తనకు బోర్డింగ్ టికెట్ ఇవ్వనందుకు ఇండిగో అధికారిపై భౌతికంగా దాడి చేశాడు. ఒక విఐపికి తగిన ప్రాధాన్యత నీయాల్సిందేనని ఈ విజయకుమార్ అనే వ్యక్తి పోస్టు పెట్టాడు.నేను ప్రతిస్పందించాను. ‘విఐపిలను విమానాశ్రయంలో స్వాగతించేందుకు ప్రత్యేక సిబ్బంది ఉంటారు. వారు క్యూలో ఉండరు. ప్రోటోకాల్ అధికారి ఉంటారు. అప్పటికి కూడా ఆయన ఆలస్యం అయ్యారంటే ఇండిగో తప్పేమీ లేదన్నమాట. దివాకర్ రెడ్డి విషయంలో గట్టిగా వ్యవహరించినందుకు నేను ఇండిగో సిబ్బందిని ప్రశంసిస్తున్నాను. వారు కచ్చితంగా వ్యవహరించి, సకాలంలో విమానం తలుపులు మూసినందువల్లే విమానాలు సకాలంలో నడుపగలుగుతున్నారు. గతంలో ఊళ్లలో ప్రైవేట్ బస్సులు సర్పంచ్ వస్తున్నారంటే ఆగేవి. ఇప్పుడు మన వాళ్లు జాతీయ స్థాయి నాయకులైనా సర్పంచ్‌ల్లా ప్రవర్తిస్తున్నారు.’ అన్నాను.
దీనికి ఆ విజయకుమార్ అనే వ్యక్తి అహం దెబ్బతిని ఉంటుంది. అతను ఫేస్‌బుక్‌లో ఉన్న కొన్ని నా పోస్టులను వైరల్ చేశాడు.
దీనికి ఆ విజయకుమార్ అనే వ్యక్తి అహం దెబ్బతిని ఉంటుంది. అతను ఫేస్‌బుక్‌లో ఉన్న కొన్ని నా పోస్టులను వైరల్ చేశాడు.
నేను ఫేస్‌బుక్‌లో ప్రవేశించటానికి ఒక ప్రస్థానం ఉంది. ఆగస్టులో అనుకుంటాను. కంచ ఐలయ్య గారు కొన్ని వ్యాఖ్యలు చేయడం దానికి నేను సమాధానం ఇవ్వడం జరిగింది. ఆరోజులలో కొందరు మిత్రులు సోషల్ మీడియాలో దీని మీద విస్తృత చర్చ జరుగుతున్నది మీకు తెలియదా అని అడిగారు. నిజంగానే నాకేమీ దీని గురించి తెలియదు. ఈ నేపథ్యంలో ఈ మాధ్యమం ఏమిటని కేవలం ఫేస్‌బుక్‌లో ఒక అకౌంట్ ఏర్పరచుకున్న. జనవరి, ఫిబ్రవరికల్లా ప్రభుత్వంతో సంబంధాలు సరిగా లేవు. అదే సమయంలో ఫేస్‌బుక్ లో కొన్ని ఫార్వడ్స్ చూశాను. దాదాపు రెండు సంవత్సరాల ఛీఫ్ సెక్రటరీ అనుభవంతో ఈ ప్రభుత్వాన్ని గురించి నా అభిప్రాయానికి ఆ ఫోస్ట్‌లకు చాలా సారూప్యత కన్పించింది.
ఒక సామాజిక వర్గ ప్రయోజనాల కోసమే ఈ ప్రభుత్వం పని చేస్తున్నదనే విషయంలో ఎటువంటి సందేహం లేదు. ఆ ఫార్వడ్స్‌ను నేను నా మిత్రులతో ఫిబ్రవరి మార్చి ప్రాంతంలో పంచుకున్నాను. ఆనాటికి నాకు తెలియని ఫేస్‌బుక్ డైనమిక్స్ అవి మిత్రులకే కాక అందరికీ అందుబాటులో ఉంటాయని ఆ అవగాహన లేదు కాబట్టే తియ్యకుండా అట్లాగే ఉంచాను. ఈనాడు ఈ సమాజిక మాధ్యమాలనే నా అభిప్రాయాలను పంచుకోను ప్రధానసాధనాలుగా వాడుకుంటున్నాను. అది వేరే విషయం.
గౌతమీ పుత్ర శాతకర్ణికి వినోదపు పన్ను మినహాయించినప్పుడు కూడా అందులో చరిత్ర వక్రీకరించారని, దానికి వినోదపు పన్ను మినహాయించినందువల్ల తప్పుడు సంకేతాలు వెళతాయన్న ఉద్దేశంతో మిత్రులతో చర్చించాను.
అయితే ఈ విజయకుమార్ ఫిబ్రవరిలో పెట్టిన పోస్టులను జూన్‌లో తీసి వాటిని కాపీ చేసి తన వాల్ పై పంచుకుని వైరల్ చేసి ఐవైఆర్ తెలుగుదేశానికి వ్యతిరేకమన్నట్లుగా ప్రచారం చేశారు. తెలుగుదేశంలో కోర్ గ్రూప్ లో పంచుకుని రాద్ధాంతం చేశారు. వాటిని ప్రెస్ కు లీక్ చేశారు.
అయితే ఈ విజయకుమార్ ఫిబ్రవరిలో పెట్టిన పోస్టులను జూన్‌లో తీసి వాటిని కాపీ చేసి తన వాల్ పై పంచుకుని వైరల్ చేసి ఐవైఆర్ తెలుగుదేశానికి వ్యతిరేకమన్నట్లుగా ప్రచారం చేశారు. తెలుగుదేశంలో కోర్ గ్రూప్ లో పంచుకుని రాద్ధాంతం చేశారు. వాటిని ప్రెస్ కు లీక్ చేశారు.
మొదట్లో ఈ రాద్ధాంతం అంతా విజయకుమార్ చేశారని పొరపాటు పడ్డాను. ఈ మొత్తం వ్యవహారంలో చంద్రబాబు నాయుడు శైలి ప్రతి చోటా కనిపిస్తుంది.. ఎవరిని తొలగించాలన్నా, ముఖ్యంగా ఆఫీసర్ లన్న వారిపై లీకులు ఇవ్వడం, వాళ్ల మనో స్థైర్యాన్ని దెబ్బతీయడం, ఆపైన తన అనుకూల పత్రికల్లో కొన్నాళ్లు కథనాలు రాయించడం, చివరకు వేటు వేయడం ఆయనకు వెన్నతో పెట్టిన విద్య. నేను ప్రభుత్వ అధికారిగా ఉండి ఉంటే, నోరు మెదిపే వాడిని కాదు. పదవీ విరమణ చేసి ఉన్నాను కాబట్టి ఆయన తీరును ప్రజలకు తెలియజేసే అవకాశం లభించింది.తర్వాత పథకం ప్రకారం విజయకుమార్, కేసి చేకూరి అనే ఎన్ ఎర్ ఐ, ఇంగ్లండ్ నుంచి రావిపాటి అనే వ్యక్తి వరుసగా ఫోన్ చేశారు. ఈ పోస్టింగ్స్ మీవేనా అని అడిగారు.
‘నావో కాదో మీకెందుకు చెప్పాలి. అది ప్రభుత్వానికి సంబంధించిన విషయం మీకేమి సంబంధం’ అని అడిగి ఫోన్ పెట్టేశాను.
అయినా వారు ఆగలేదు. పౌర సమాజం తరఫున నన్ను రిజైన్ చేయమని కోరుతూ చేకూరి మరో పోస్టు పెట్టాడు. ఇదొక పెద్ద ప్రచారం లాగా సాగింది. దీనితో లాభం లేదని నేను మరునాడు సాయంత్రం విలేకరుల సమావేశం పెట్టాలని నిర్ణయించుకున్నాను. ఉదయం పదిగంటలకు తెలుగుదేశం ఎమ్మెల్సీ జనార్దన్ ఫోన్ చేశారు. ‘కృష్ణారావు గారూ, మీరు ప్రెస్ కాన్ఫరెన్స్ పెట్డడం అవసరమా?’ అని. జనార్దన్ డబుల్ గేమ్ ఆడుతున్నారని నాకు తెలుసు.
‘నా మీద అనవసర ప్రచారం జరుగుతోంది. వాటిపై వివరణ ఇవ్వాలనుకుంటున్నాను. పత్రికల్లో వార్తలుకూడా వచ్చాయి కదా’ అని అన్నాను. ‘అయినా ముఖ్యమంత్రి గారు నన్ను కలుసుకుంటానంటే నేను ప్రెస్ కాన్ఫరెన్స్ రద్దు చేసుకుంటాను. ఆయనకే వివరణ ఇస్తాను’ అని చెప్పాను.
‘నా మీద అనవసర ప్రచారం జరుగుతోంది. వాటిపై వివరణ ఇవ్వాలనుకుంటున్నాను. పత్రికల్లో వార్తలుకూడా వచ్చాయి కదా’ అని అన్నాను. ‘అయినా ముఖ్యమంత్రి గారు నన్ను కలుసుకుంటానంటే నేను ప్రెస్ కాన్ఫరెన్స్ రద్దు చేసుకుంటాను. ఆయనకే వివరణ ఇస్తాను’ అని చెప్పాను.
మరో 15 నిమిషాల తర్వాత తూర్పు గోదావరి జిల్లా బ్రాహ్మణ సంక్షేమ కార్పొరేషన్ సమన్వయ కర్త ఫోన్ చేసి ‘మీ స్థానంలో వేమూరి ఆనంద సూర్యను నియమిస్తున్నట్లు స్క్రోలింగ్ వస్తున్నాయి’ అని చెప్పాడు.
వెంకట్ చంగవల్లి కూడా ఫోన్ చేశారు. ఆయనకు ఐజి ఇంటలిజెన్స్ ఫోన్ చేశారట. ‘కృష్ణారావు ప్రెస్ కాన్ఫరెన్స్ పెట్టడం అవసరమా’ అని అడిగారట.
నేను మళ్లీ అదే జవాబు చెప్పాను. ‘నాకు ప్రెస్ కాన్ఫరెన్స్ పెట్టాలని లేదు. సిఎం కలుసుకుంటానంటే మానుకుంటాను’ అనిచెప్పాను.
‘సరే..’ అని వెంకట్ ఫోన్ పెట్టేశారు. మళ్లీ ఆయన నుంచి ఫోన్ రాలేదు.అంటే చంద్రబాబు నన్ను కలుసుకునేందుకు ఇష్టపడడం లేదన్నమాట. లేక ఆయన ఎవరు చెప్పినట్లో నడుచుకుంటున్నారన్నమాట. సాయంత్రానికి నన్ను తొలగించి వేమూరి ఆనంద సూర్యను నియమిస్తూ ఉత్తర్వులు జారీ అయ్యాయి.
నాకు బ్రాహ్మణుల సంక్షేమం తప్ప మరేమీ పట్టకుండా పనిచేస్తూ వినూత్న పథకాలు ప్రవేశపెడుతూ వెళ్లాను. ఎక్కడకు వెళ్లినా నాకు బ్రాహ్మణులు పూర్ణకుంభ స్వాగతం పలికేవారు. ఇతర వర్గాల వారు కూడా గౌరవించేలా, బ్రాహ్మణులతో కలిసి పనిచేసేలా చేశాను.
కాని చిన్న చిన్న గుళ్లలో అర్చకుల పరిస్థితి చూస్తుంటే నాకు కడుపు తరుక్కుపోయేది. నేను బ్రాహ్మణ కార్పోరేషన్‌తోపాటు అర్చక సంక్షేమ ట్రస్టు చైర్మన్‌గా ఉన్నాను.
కాని చిన్న చిన్న గుళ్లలో అర్చకుల పరిస్థితి చూస్తుంటే నాకు కడుపు తరుక్కుపోయేది. నేను బ్రాహ్మణ కార్పోరేషన్‌తోపాటు అర్చక సంక్షేమ ట్రస్టు చైర్మన్‌గా ఉన్నాను.
1987లో ఎన్టీఆర్ టిటిడిలో మిరాసీ వ్యవస్థను రద్దు చేయడం కోసం మొత్తం అన్ని ఆలయాల్లో వారసత్వ వ్యవస్థను రద్దు చేశారు. దీని వల్ల అర్చకులకే కాక వివిధ వర్గాలకు అన్యాయం జరిగింది. కాగడా పట్టే వారు, ఇతర సేవలు చేసే మంగలి, మాదిగ కులాల వారికి కూడా ఈనాములు రాకుండా పోయాయి. దీనితో చిన్న మందిరాల్లో అర్చక వ్యవస్థ దెబ్బతింది. దీనిపై చిలుకూరి బాలాజీ మందిరం ప్రధాన అర్చకుడు సౌందర రాజన్ ప్రచారం ప్రారంభించారు.
సిఎస్ గా ఉన్నప్పుడే ఈ విషయం నా దృష్టికి వస్తే నేను ఈ విషయం చేపట్టాను. చొరవ తీసుకుని నిబంధనలను రూపొందించి సిఎంకు పంపించాను. కాని చాలా రోజులు సిఎం దాన్ని ఆమోదించకుండా పెండింగ్ లో పెట్టారు. చేద్దాం.. చూద్దాం. అనేవారు. ఈ లోపు నేను పదవీ విరమణ చేసి బ్రాహ్మణ కార్పోరేషన్ చైర్మన్ అయ్యాను.
తర్వాత దాన్ని మళ్లీ సిఎంకు గుర్తు చేయడం ప్రారంభించాను. దాదాపు నాలుగైదు నెలల తర్వాత ఆయన ఫైలును అడ్వకేట్ జనరల్ దమ్మాలపాటి శ్రీనివాస్‌కు పంపించారు. నేను అడ్వకేట్ జనరల్‌కు కూడా చిలుకూరు ఆలయ అర్చకులు రంగరాజన్ గారితోపాటు కలిశాను. చిన్న ఆలయాల పరిరక్షణ హిందూమత పరిరక్షణలో వారి తండ్రి సౌందరరాజన్‌గారు కుమారులు రంగరాజన్, మురళిగారి నిబద్ధత ఎనలేనిది. నిబద్ధతే కాదు విషయ పరిజ్ఞానం కూడా అమోఘం. వారి నాన్నగారు చట్టంకోరలతో ఆలయాలు అనే శీర్షికన 1987 చట్ట సవరణ పర్యవసానాలను వివరిస్తూ విపులంగా పుస్తకం వ్రాశారు. విషయం వివరించాను. చిన్న మందిరాలను మనం కాపాడాల్సిన అవసరం ఉన్నదని, దీని వల్ల అన్యమతాల ప్రచారానికి ఆస్కారం ఉండదని చెప్పాను. చిన్న ఆలయాల వ్యవస్థలో అర్చకుల్లో కేవలం బ్రాహ్మణులే కాక ఇతర వర్గాలు కూడా ఉన్నారని, బోయలు, ముదిరాజ్‌లు, వీరశైవులు, చాత్తాద వైష్ణవులు తదితరులు కూడా అర్చకులుగా పనిచేస్తున్నారని చెప్పాను. అయినా సరిగా అర్చకత్వం చేస్తున్న వారికే ఇవ్వాలని, దానికొక పరీక్ష పెట్టి అర్హులైన వారికే మళ్లీ అర్చకత్వాన్ని కల్పించాలని సూచించాను.
నేను చెప్పినవన్నీ విన్న అడ్వకేట్ జనరల్ అయిదారు నెలలు ఏమీ మాట్లాడలేదు. చివరకు ఆయన కూడా నేను చెప్పింది అంగీకరించి ముఖ్యమంత్రికి పంపడంతో ఆయన సంతకం పెట్టారు. ఈ నిర్ణయం పై అభ్యంతరాలను ఆహ్వానిస్తూ ప్రిలిమనరీ నోటిఫికేషన్ కూడా జారీ అయింది.
తర్వాత దాన్ని మళ్లీ సిఎంకు గుర్తు చేయడం ప్రారంభించాను. దాదాపు నాలుగైదు నెలల తర్వాత ఆయన ఫైలును అడ్వకేట్ జనరల్ దమ్మాలపాటి శ్రీనివాస్‌కు పంపించారు. నేను అడ్వకేట్ జనరల్‌కు కూడా చిలుకూరు ఆలయ అర్చకులు రంగరాజన్ గారితోపాటు కలిశాను. చిన్న ఆలయాల పరిరక్షణ హిందూమత పరిరక్షణలో వారి తండ్రి సౌందరరాజన్‌గారు కుమారులు రంగరాజన్, మురళిగారి నిబద్ధత ఎనలేనిది. నిబద్ధతే కాదు విషయ పరిజ్ఞానం కూడా అమోఘం. వారి నాన్నగారు చట్టంకోరలతో ఆలయాలు అనే శీర్షికన 1987 చట్ట సవరణ పర్యవసానాలను వివరిస్తూ విపులంగా పుస్తకం వ్రాశారు. విషయం వివరించాను. చిన్న మందిరాలను మనం కాపాడాల్సిన అవసరం ఉన్నదని, దీని వల్ల అన్యమతాల ప్రచారానికి ఆస్కారం ఉండదని చెప్పాను. చిన్న ఆలయాల వ్యవస్థలో అర్చకుల్లో కేవలం బ్రాహ్మణులే కాక ఇతర వర్గాలు కూడా ఉన్నారని, బోయలు, ముదిరాజ్‌లు, వీరశైవులు, చాత్తాద వైష్ణవులు తదితరులు కూడా అర్చకులుగా పనిచేస్తున్నారని చెప్పాను. అయినా సరిగా అర్చకత్వం చేస్తున్న వారికే ఇవ్వాలని, దానికొక పరీక్ష పెట్టి అర్హులైన వారికే మళ్లీ అర్చకత్వాన్ని కల్పించాలని సూచించాను.
నేను చెప్పినవన్నీ విన్న అడ్వకేట్ జనరల్ అయిదారు నెలలు ఏమీ మాట్లాడలేదు. చివరకు ఆయన కూడా నేను చెప్పింది అంగీకరించి ముఖ్యమంత్రికి పంపడంతో ఆయన సంతకం పెట్టారు. ఈ నిర్ణయం పై అభ్యంతరాలను ఆహ్వానిస్తూ ప్రిలిమనరీ నోటిఫికేషన్ కూడా జారీ అయింది.
ఎమ్మెల్సీ జనార్ధన్ ఈ నిర్ణయం వల్ల తెలుగుదేశం పార్టీకి సరైన రాజకీయ ప్రయోజనం దక్కాలని అన్నారు.
‘ఇంత మంచి నిర్ణయం తీసుకున్న తర్వాత ఎందుకు దక్కకూడదు? ఓఎస్ అలాగే చేద్దాం’ అన్నాను.
బ్రాహ్మణ కార్పోరేషన్ తరఫున మండల స్థాయి అసోసియేషన్ సభ్యులతో టెలికాన్ఫరెన్స్ నిర్వహించాను. చంద్రబాబు ఎట్టకేలకు అంగీకరించారు. ఆయనకు మనం పూర్తిగా ఘనత దక్కేలా చూడాలని చెప్పాను. అర్చకులు ఉప్పొంగిపోయారు. చంద్రబాబు పేర అర్చనలు చేశారు. ఆయన చిత్రపటానికి పాలాభిషేకాలు జరిగాయి. కొందరు ఒకడుగు ముందుకు వేసి గుళ్లలోనే చంద్రబాబు ఫోటోలుపెట్టారు.
తెలుగుదేశం పార్టీ కూడా ఈ విషయం పెద్దగా ప్రచారం చేసుకుంది. తెలుగుదేశం పార్టీ ఫేస్‌బుక్ లోనూ, వెబ్‌సైట్‌లోనూ చంద్రబాబు ఫోటో వేసి ఆయన అద్భుతమైన నిర్ణయం తీసుకున్నారంటూ ప్రశంసించింది. ఒక చోట చంద్రబాబుకు అర్చకులు పూర్ణ కుంభ స్వాగతం పలికి ‘బ్రాహ్మణ బంధు’ అనే బిరుదు కూడా ప్రదానం చేశారు.
కాని ఎవరో ఈలోపు చంద్రబాబు చెవులు కొరికారు.
‘ఇంత మంచి నిర్ణయం తీసుకున్న తర్వాత ఎందుకు దక్కకూడదు? ఓఎస్ అలాగే చేద్దాం’ అన్నాను.
బ్రాహ్మణ కార్పోరేషన్ తరఫున మండల స్థాయి అసోసియేషన్ సభ్యులతో టెలికాన్ఫరెన్స్ నిర్వహించాను. చంద్రబాబు ఎట్టకేలకు అంగీకరించారు. ఆయనకు మనం పూర్తిగా ఘనత దక్కేలా చూడాలని చెప్పాను. అర్చకులు ఉప్పొంగిపోయారు. చంద్రబాబు పేర అర్చనలు చేశారు. ఆయన చిత్రపటానికి పాలాభిషేకాలు జరిగాయి. కొందరు ఒకడుగు ముందుకు వేసి గుళ్లలోనే చంద్రబాబు ఫోటోలుపెట్టారు.
తెలుగుదేశం పార్టీ కూడా ఈ విషయం పెద్దగా ప్రచారం చేసుకుంది. తెలుగుదేశం పార్టీ ఫేస్‌బుక్ లోనూ, వెబ్‌సైట్‌లోనూ చంద్రబాబు ఫోటో వేసి ఆయన అద్భుతమైన నిర్ణయం తీసుకున్నారంటూ ప్రశంసించింది. ఒక చోట చంద్రబాబుకు అర్చకులు పూర్ణ కుంభ స్వాగతం పలికి ‘బ్రాహ్మణ బంధు’ అనే బిరుదు కూడా ప్రదానం చేశారు.
కాని ఎవరో ఈలోపు చంద్రబాబు చెవులు కొరికారు.
దీని వల్ల మిరాసీ వ్యవస్థ మళ్లీ పునరుద్ధరించినట్లవుతుందని అభ్యంతరాలు వ్యక్తం చేశారు.
చంద్రబాబు నాయుడు వెనక్కు తగ్గారు. ‘కృష్ణారావు నన్ను తప్పుదోవ పట్టించారు. దీని పర్యవసానాలు ఉన్నాయి. నేను దీన్ని ముందుకు తీసుకెళ్లదలుచుకోలేదు’ అని చెప్పారు.. తిరుమలలో మిరాసీ వ్యవస్థను పునరుద్ధరించడానికి కొంతమంది అధికారులు ప్రయత్నిస్తున్నారని తర్వాత విలేకరుల సమావేశంలో వ్యాఖ్యానించారు.కొన్ని విషయాలలో సమస్యను సవివరంగా అర్థం చేసుకోను చంద్రబాబు నాయుడు గారు సుముఖత చూపరు. అందుకు ఇది ఒక ఉదాహరణ. పునరుద్ధరించింది వారసత్వపు హక్కు మిరాసీ కాదు, మిరాసీ అంటే ఆదాయంలో భాగముంటుంది కాని అటువంటి ప్రతిపాదన ఈ రూల్సులో లేదు. కాని మూర్ఖంగా ఈ ప్రతిపాదనను ఆయన మనసులో ఏదో పెట్టుకుని వ్యతిరేకించాడు
చంద్రబాబు నాయుడు వెనక్కు తగ్గారు. ‘కృష్ణారావు నన్ను తప్పుదోవ పట్టించారు. దీని పర్యవసానాలు ఉన్నాయి. నేను దీన్ని ముందుకు తీసుకెళ్లదలుచుకోలేదు’ అని చెప్పారు.. తిరుమలలో మిరాసీ వ్యవస్థను పునరుద్ధరించడానికి కొంతమంది అధికారులు ప్రయత్నిస్తున్నారని తర్వాత విలేకరుల సమావేశంలో వ్యాఖ్యానించారు.కొన్ని విషయాలలో సమస్యను సవివరంగా అర్థం చేసుకోను చంద్రబాబు నాయుడు గారు సుముఖత చూపరు. అందుకు ఇది ఒక ఉదాహరణ. పునరుద్ధరించింది వారసత్వపు హక్కు మిరాసీ కాదు, మిరాసీ అంటే ఆదాయంలో భాగముంటుంది కాని అటువంటి ప్రతిపాదన ఈ రూల్సులో లేదు. కాని మూర్ఖంగా ఈ ప్రతిపాదనను ఆయన మనసులో ఏదో పెట్టుకుని వ్యతిరేకించాడు
.
ఏమైతేనేం, ఫైనల్ నోటిఫికేషన్ మీద సంతకం పెట్టలేదు
ఫైనల్ నోటిఫికేషన్ మీద సంతకం పెట్టించేందుకు ఆయనను ఎంత కలుసుకోవాలని ప్రయత్నించినా అపాయింట్‌మెంట్ లభించలేదు.నాకు తెలుసు. మిరాసీ వ్యవస్థకూ చిన్న మందిరాల్లో అర్చక వ్యవస్థను కాపాడే నిర్ణయానికీ సంబంధం లేదని. కాని ఆయన కలిస్తే కదా నేను వివరించడానికి.. కేంద్రమంత్రి సుజనా చౌదరికి కూడా ఈవిషయం చెప్పాను. ‘సార్‌కు చెప్పండి ఇంతమంచి నిర్ణయాన్ని ఆపు చేయవద్దని, అర్హులైన వారికే ఇక్కడ మళ్లీ అర్చక వ్యవస్థలో భాగం ఉంటుంది. ఆదాయంలో వాటా ఉండదు..’ అని చెప్పాను.
ఫైనల్ నోటిఫికేషన్ మీద సంతకం పెట్టించేందుకు ఆయనను ఎంత కలుసుకోవాలని ప్రయత్నించినా అపాయింట్‌మెంట్ లభించలేదు.నాకు తెలుసు. మిరాసీ వ్యవస్థకూ చిన్న మందిరాల్లో అర్చక వ్యవస్థను కాపాడే నిర్ణయానికీ సంబంధం లేదని. కాని ఆయన కలిస్తే కదా నేను వివరించడానికి.. కేంద్రమంత్రి సుజనా చౌదరికి కూడా ఈవిషయం చెప్పాను. ‘సార్‌కు చెప్పండి ఇంతమంచి నిర్ణయాన్ని ఆపు చేయవద్దని, అర్హులైన వారికే ఇక్కడ మళ్లీ అర్చక వ్యవస్థలో భాగం ఉంటుంది. ఆదాయంలో వాటా ఉండదు..’ అని చెప్పాను.
సుజనా చౌదరి.. ‘అలాగా నేను సిఎం గారికి చెబుతాను.’ అన్నారు.
కాని అప్పటికే సుజనాచౌదరి గారి పాత్ర తగ్గుముఖం పట్టింది. చిన్న బాబు ప్రాధాన్యం పెరిగింది.
ఇలా కాదని చంద్రబాబుకు అత్యంత సన్నిహితుడైన ఆంధ్రజ్యోతి ఎండి రాధాకృష్ణను కలుసుకోవాలని నిర్ణయించాను.
బ్యూరో ఛీఫ్ మాధవ్ కు ఫోను చేశాను.
‘సాయంత్రం రండి.. మా ఎండీగారు ఆఫీసులోనే ఉంటారు..’ అని చెప్పారు. సాయంత్రం నన్ను బాగానే రిసీవ్ చేసుకున్నారు. రాధాకృష్ణకు నేను జరిగింది చెప్పాను. ‘మిరాసీ వ్యవస్థకూ చిన్న మందిరాల్లో అర్చకుల ప్రయోజనాలను కాపాడడానికీ సంబంధం లేదన్నాను. టిటిడి మీద కోపంతో ఎన్టీఆర్ తీసుకున్న నిర్ణయం వల్ల వారి కడుపు కొట్టినట్లయింది’ అని చెప్పాను. దీని వల్ల ఆలయాలు బాగుపడతాయని అన్య మత ప్రచారానికి ఆస్కారం తగ్గుతుందని చెప్పాను. రాధాకృష్ణ నేను చెప్పింది అంగీకరించారు. ‘మీరు సిఎంకు కలిసి చెప్పవచ్చు కదా’. అన్నారు.
‘ఆయనను కలిసే అవకాశం లేదు. అందుకే మీ దగ్గరకు వచ్చాను.’ అన్నాను.
‘సరే నేను చెబుతాను. మీరు మీ అభిప్రాయం వ్యాసం రూపంలో రాసివ్వండి. ఎడిట్ పేజీలో ప్రచురిస్తాను.’ అన్నారు.
‘అర్చకత్వం- మిరాసీ దారు’ అన్న శీర్షికతో నేను రాసిన వ్యాసం ఇలా ఉంది.
‘హైందవ ధర్మ సంప్రదాయంలో ఆలయాలకు చాలా ప్రాధాన్యం ఉన్నది. అర్చక వ్యవస్థ ఈ ఆలయ వ్యవస్థతో ముడిపడి ఉన్న వ్యవస్థ. అనాదిగా ఆలయాలనే తమ జీవితంలో ప్రధాన అంశంగా పరిగణించి నియమనిష్ఠలతో దైవకార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తూ గ్రామాలలో ప్రజలకు ఒక స్నేహితుడు, దార్శనికుడు, మార్గదర్శిగా అర్చకులు తమ జీవితాన్ని గడిపేవారు. వారి సేవలకు సమాజమిచ్చిన ప్రతిఫలం వివిధ ఆలయాలలో వివిధ రూపాలలో ఉండేది. ప్రధానంగా సేవలకు ఇనాం రూపంలో కొంత భూమి దాని మీద ఫలసాయం వారికి వచ్చేది. ఈ ఇనాములు కేవలం అర్చకులకు మాత్రమే కాదు ధార్మికమైన కార్యమ్రాలు నిర్వహిస్తూ ఆలయాలలో మంగళవాయిద్యాలు ఆలపించే వారికి గుడిని శుభ్రంచేసే వారికి ఉన్నాయి. భక్తులు సంతోషంగా ఇచ్చిన దక్షిణ కూడా అర్చకులకు ఆదాయ రూపంలో చేకూరేది.
అర్చకత్వంలో ఆయా దేవాలయాల పరిణతిని బట్టి వివిధ కులస్థులు ఉన్నారు.
కాని అప్పటికే సుజనాచౌదరి గారి పాత్ర తగ్గుముఖం పట్టింది. చిన్న బాబు ప్రాధాన్యం పెరిగింది.
ఇలా కాదని చంద్రబాబుకు అత్యంత సన్నిహితుడైన ఆంధ్రజ్యోతి ఎండి రాధాకృష్ణను కలుసుకోవాలని నిర్ణయించాను.
బ్యూరో ఛీఫ్ మాధవ్ కు ఫోను చేశాను.
‘సాయంత్రం రండి.. మా ఎండీగారు ఆఫీసులోనే ఉంటారు..’ అని చెప్పారు. సాయంత్రం నన్ను బాగానే రిసీవ్ చేసుకున్నారు. రాధాకృష్ణకు నేను జరిగింది చెప్పాను. ‘మిరాసీ వ్యవస్థకూ చిన్న మందిరాల్లో అర్చకుల ప్రయోజనాలను కాపాడడానికీ సంబంధం లేదన్నాను. టిటిడి మీద కోపంతో ఎన్టీఆర్ తీసుకున్న నిర్ణయం వల్ల వారి కడుపు కొట్టినట్లయింది’ అని చెప్పాను. దీని వల్ల ఆలయాలు బాగుపడతాయని అన్య మత ప్రచారానికి ఆస్కారం తగ్గుతుందని చెప్పాను. రాధాకృష్ణ నేను చెప్పింది అంగీకరించారు. ‘మీరు సిఎంకు కలిసి చెప్పవచ్చు కదా’. అన్నారు.
‘ఆయనను కలిసే అవకాశం లేదు. అందుకే మీ దగ్గరకు వచ్చాను.’ అన్నాను.
‘సరే నేను చెబుతాను. మీరు మీ అభిప్రాయం వ్యాసం రూపంలో రాసివ్వండి. ఎడిట్ పేజీలో ప్రచురిస్తాను.’ అన్నారు.
‘అర్చకత్వం- మిరాసీ దారు’ అన్న శీర్షికతో నేను రాసిన వ్యాసం ఇలా ఉంది.
‘హైందవ ధర్మ సంప్రదాయంలో ఆలయాలకు చాలా ప్రాధాన్యం ఉన్నది. అర్చక వ్యవస్థ ఈ ఆలయ వ్యవస్థతో ముడిపడి ఉన్న వ్యవస్థ. అనాదిగా ఆలయాలనే తమ జీవితంలో ప్రధాన అంశంగా పరిగణించి నియమనిష్ఠలతో దైవకార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తూ గ్రామాలలో ప్రజలకు ఒక స్నేహితుడు, దార్శనికుడు, మార్గదర్శిగా అర్చకులు తమ జీవితాన్ని గడిపేవారు. వారి సేవలకు సమాజమిచ్చిన ప్రతిఫలం వివిధ ఆలయాలలో వివిధ రూపాలలో ఉండేది. ప్రధానంగా సేవలకు ఇనాం రూపంలో కొంత భూమి దాని మీద ఫలసాయం వారికి వచ్చేది. ఈ ఇనాములు కేవలం అర్చకులకు మాత్రమే కాదు ధార్మికమైన కార్యమ్రాలు నిర్వహిస్తూ ఆలయాలలో మంగళవాయిద్యాలు ఆలపించే వారికి గుడిని శుభ్రంచేసే వారికి ఉన్నాయి. భక్తులు సంతోషంగా ఇచ్చిన దక్షిణ కూడా అర్చకులకు ఆదాయ రూపంలో చేకూరేది.
అర్చకత్వంలో ఆయా దేవాలయాల పరిణతిని బట్టి వివిధ కులస్థులు ఉన్నారు.
ప్రధానంగా బ్రాహ్మణులు ఈ అర్చకత్వాన్ని నిర్వహించగా చాలా ఆలయాలలో తంబల్ల కులస్థులు, లింగాయతులు, చాత్తాద వైష్ణవులు, బలిజలు, బోయలు అర్చకత్వాన్ని నిర్వహిస్తున్నారు. చిన్న దేవాలయాలలో బ్రాహ్మణేతరులు దాదాపు 30శాతం అర్చకత్వం నిర్వహిస్తున్నారు. ధార్మిక కార్యక్రమాలు నిర్వహించే ఇతర ధార్మిక ఉద్యోగులను కలుపుకుంటే ఇది 40 శాతం వరకు ఉంటుంది. అర్చకులకు పారితోషికం ఇచ్చే విధానం తిరుమల తిరుపతిలో ఇంకొక ప్రత్యేక విధానంగా ఏర్పడింది. దీని ప్రకారం అర్చకులకు దేవాలయానికి వచ్చే ఆదాయంలో వాటాలు ఏర్పడ్డాయి. ఈ విధానాన్నే మిరాసీ విధానం అంటారు. మిరాసీ అనే పదం అర్థం సందర్భాన్ని బట్టి మారుతుంది. తమిళనాడులో భూస్వామ్య విధానంలో మిరాసీలు జమీందారుల లాగా భూమి యజమానులు. భూమి నుంచి వచ్చే ఆదాయంలో వీరికి వాటా ఉంటుంది. తిరుమల ఆలయంలో వారసత్వంతో కూడిన ఆదాయంలో వాటా విధానాన్ని మిరాసీగా పరిగణిస్తారు. తిరుమల ఆలయం ఆదాయం గణనీయంగా పెరగడంతో వీరి ఆదాయము అదేవిధంగా పెరిగింది.
ముఖ్యంగా నాలుగు కుటుంబాలు పెద్దింటి, గొల్లపల్లి, తిరుపతమ్మ, పైడిపల్లి కుటుంబాలు వంతుల ప్రకారం స్వామివారి ఆలయంలో అర్చకత్వం నిర్వహించేవారు. ఈ మిరాసీ విధానం తిరుమల ఆలయం ప్రత్యేకత. ఈ విధమైన వాటా విధానం మిగిలిన ఆలయాలలో లేదు.
తిరుమలలో ఆలయ ఆదాయాలు పెరగడంతో ఈ కుటుంబాల వారు గుమాస్తా అర్చకులను పెట్టుకొని వారితో స్వామివారి కైంకర్యాలు తమ పర్యవేక్షణలో చేయించడం మొదలెట్టారు. కొంత క్రమశిక్షణా రాహిత్యం కనిపించడంతో ఎన్.టి.రామారావు గారు ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నప్పుడు ఈ విధానాన్ని మార్చడానికి ప్రయత్నం జరిగింది. ఈ ప్రయత్నం తిరుమలకు పరిమితమై ఉన్నట్లైతే ఇది చాలా అవసరమైన శుభపరిణామంగా మిగిలిపోయేది. కానీ ఆదాయంలో వాటాలతోపాటు చిన్న ఆలయాలకు ఉన్న సేవల ఇనాంను, ఆనువంశిక వారసత్వాన్ని రద్దు చేయడంతో ఈ సంస్కరణ చిన్న ఆలయాల నిర్వహణ మనుగడను కోలుకోలేని దెబ్బతీసింది. ఈ అంశాన్ని ఈ కేసును విచారించిన సుప్రీం కోర్టు అంగీకరించి చిన్న ఆలయాల పరిరక్షణకు తీసుకోవాల్సిన చర్యలకు విధివిధాన రూపకల్పనకు ప్రభుత్వాన్ని ఆదేశించింది. దీనికనుగుణంగా 2007 లో దేవాదాయ చట్టాన్ని సవరించి 1987 చట్టంలో మార్పులు తెచ్చే నాటికి అర్చకత్వంలో ఉన్న కుటుంబాలకు అర్చకత్వంలో కొనసాగే హక్కును గుర్తించడం జరిగింది. అర్చకులకు వచ్చే ఆదాయాన్ని దేవాలయ శాఖ ఒక ప్రత్యేకమైన విధానం ద్వారా ఏర్పరచవలసి ఉంటుంది. అంతకు పూర్వమున్న ఆదాయ విధానాలను ఈ చట్టం గుర్తించలేదు.
తిరుమలలో ఆలయ ఆదాయాలు పెరగడంతో ఈ కుటుంబాల వారు గుమాస్తా అర్చకులను పెట్టుకొని వారితో స్వామివారి కైంకర్యాలు తమ పర్యవేక్షణలో చేయించడం మొదలెట్టారు. కొంత క్రమశిక్షణా రాహిత్యం కనిపించడంతో ఎన్.టి.రామారావు గారు ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నప్పుడు ఈ విధానాన్ని మార్చడానికి ప్రయత్నం జరిగింది. ఈ ప్రయత్నం తిరుమలకు పరిమితమై ఉన్నట్లైతే ఇది చాలా అవసరమైన శుభపరిణామంగా మిగిలిపోయేది. కానీ ఆదాయంలో వాటాలతోపాటు చిన్న ఆలయాలకు ఉన్న సేవల ఇనాంను, ఆనువంశిక వారసత్వాన్ని రద్దు చేయడంతో ఈ సంస్కరణ చిన్న ఆలయాల నిర్వహణ మనుగడను కోలుకోలేని దెబ్బతీసింది. ఈ అంశాన్ని ఈ కేసును విచారించిన సుప్రీం కోర్టు అంగీకరించి చిన్న ఆలయాల పరిరక్షణకు తీసుకోవాల్సిన చర్యలకు విధివిధాన రూపకల్పనకు ప్రభుత్వాన్ని ఆదేశించింది. దీనికనుగుణంగా 2007 లో దేవాదాయ చట్టాన్ని సవరించి 1987 చట్టంలో మార్పులు తెచ్చే నాటికి అర్చకత్వంలో ఉన్న కుటుంబాలకు అర్చకత్వంలో కొనసాగే హక్కును గుర్తించడం జరిగింది. అర్చకులకు వచ్చే ఆదాయాన్ని దేవాలయ శాఖ ఒక ప్రత్యేకమైన విధానం ద్వారా ఏర్పరచవలసి ఉంటుంది. అంతకు పూర్వమున్న ఆదాయ విధానాలను ఈ చట్టం గుర్తించలేదు.
ఈనాడు చర్చిస్తున్న అర్చకత్వం మార్గదర్శకాలు, నిబంధనలు చట్ట సవరణను అనుసరించి చేస్తున్న నిబంధనలు మాత్రమే. చట్టమే ఆదాయపరమైన అంశాలను మినహాయిస్తూ వారసత్వాన్నే గుర్తించినప్పుడు ఈ నిబంధనల ద్వారా మిరాసీ వ్యవస్థ పునరుద్ధరణ జరుగుతుంది అనడం పనికట్టుకొని వక్రీకరించి దుష్ప్రచారం చేయడమే.
వారసత్వం, మిరాసీ రెండు ప్రత్యేకమైన అంశాలు. ఆలయ అర్చన వ్యవస్థలో వారసత్వానికి వ్యతిరేకమని ఎవరైనా చెపితే అది వేరే అంశం. కానీ ఈ నిబంధనల ద్వారా మిరాసీ వ్యవస్థ వస్తుంది అని ప్రచారం చేయడం కేవలం వాస్తవాలను దురుద్దేశంతో వక్రీకరించడం మాత్రమే.
వారసత్వం, మిరాసీ రెండు ప్రత్యేకమైన అంశాలు. ఆలయ అర్చన వ్యవస్థలో వారసత్వానికి వ్యతిరేకమని ఎవరైనా చెపితే అది వేరే అంశం. కానీ ఈ నిబంధనల ద్వారా మిరాసీ వ్యవస్థ వస్తుంది అని ప్రచారం చేయడం కేవలం వాస్తవాలను దురుద్దేశంతో వక్రీకరించడం మాత్రమే.
ఇక ఈనాడు ఈ మార్గదర్శకాలను నిబంధనలను ఆమోదించడం ద్వారా దీని ప్రభావం తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానంపై ఎంతవరకు ఉంటుంది అనే అంశాన్ని పరిశీలిద్దాం. 2007లో దేవాదాయ చట్టానికి వచ్చిన సవరణను పరిశీలించి 2010లో టిటిడి ఆలయం అక్కడి అర్చకులకు వారసత్వ విధానాన్ని అమలుచేసింది. బోర్డు ఆదేశాలకు అనుగుణంగా అర్చకులు ఈ అంశాన్ని సుప్రీం కోర్టులో ప్రస్తావించి వారి వ్యాజ్యాన్ని ఉపసంహరించుకున్నారు.
ఈనాడు ఈ నిబంధనల ద్వారా చిన్న దేవాలయాలకు అమలుపరిచే విధానాన్ని 2010 లోనే టిటిడి అమలు చేసింది. ఈ నిబంధనలు ప్రభుత్వం ఆమోదించడం ద్వారా టిటిడిలో పరిణామాలుంటాయని చెప్పడం పూర్తిగా వాస్తవాలను వక్రీకరించడమే.
ఇక రెండవది ధార్మిక ఉద్యోగులలో వారసత్వ అంశం. ధార్మిక ఉద్యోగులు అనే పదాన్ని వాడటంలో ఉద్దేశం ఈ చట్ట సవరణ ఒక్క అర్చకులదేకాదు ఆలయ మతపరమైన బాధ్యతలు నిర్వహించే అందరికీ వర్తిస్తుంది. తిరుమల ఆలయంలో ఉదయాన్నే కాగడా బట్టి దారిచూపే సన్నిధి గొల్ల, మంగళవాయిద్యాలు వాయించేవారు, ఆలయ ప్రాంతాన్ని శుభ్రంచేసేవారు. అందరు ధార్మిక ఉద్యోగుల క్రిందకే వస్తారు. అర్చకుల సమావేశాలలో నేను ఒక
మరి అర్చకత్వం వారసత్వంగా కొనసాగాలా లేదా అన్నది ఈ సమీప సమాజం నిర్ణయించాలా లేక ఇంకెవరైనా నిర్ణయించాలా అన్నది సమాజ నిర్ణయానికే వదిలేయడం సబబు. సమాజం కాంక్షించినంతకాలం కొద్ది మంది ఈ అంశాన్నినిర్ణయించి నిర్దేశించలేరు’.
ఈ వ్యాసమైతే ప్రచురించారు కాని చంద్రబాబు వైఖరిలో మార్పు రాలేదు. చిన్న మందిరాల్లో అర్చకులు యథాప్రకారం దీన స్థితిలో కొనసాగాల్సిందే. ‘బ్రాహ్మణ బంధు’ పేరిట బిరుదును స్వీకరించి సత్కారం పొందిన ఆయనకు ఇప్పుడేమి బిరుదు ఇవ్వాలి?
ఈ వ్యాసమైతే ప్రచురించారు కాని చంద్రబాబు వైఖరిలో మార్పు రాలేదు. చిన్న మందిరాల్లో అర్చకులు యథాప్రకారం దీన స్థితిలో కొనసాగాల్సిందే. ‘బ్రాహ్మణ బంధు’ పేరిట బిరుదును స్వీకరించి సత్కారం పొందిన ఆయనకు ఇప్పుడేమి బిరుదు ఇవ్వాలి?
సమాంతరంగా మరి రెండు అంశాలు కూడా ముఖ్యమంత్రిగారితో సంబంధాలు దెబ్బతినడానికి కారణమైనాయి. మొదటి ఆరునెలలు ఎటువంటి ఇబ్బందులు లేవు. అక్టోబర్‌లో బ్రాహ్మణ సహకార సంస్థ ప్రారంభోత్సవానికి ముఖ్యమంత్రిగారు వచ్చారు. ఆరోజు వచ్చిన శ్రీకాకుళం అరుంధతి సంఘం సభ్యులతో చాలాసేపు సంభాషించారు. రెండు గంటల సమయం కేటాయించారు. సభలో చాలా భావోద్వేగంతో బ్రాహ్మణులపై ఆయనకున్న గౌరవాన్ని తెలుపుతూ మాట్లాడారు. రాజకీయంగా వారికి తగిన ప్రాధాన్యాన్ని ఇస్తానని ఈ విషయంలో కృష్ణారావుగారి సూచనలు తీసుకుంటానని తెలిపారు. కాని డిసెంబరుకల్లా ప్రయోజకులు కాని ఆరుగురిని ఎటువంటి సూచనలేకుండా బ్రాహ్మణ కార్పోరేషన్ డైరెక్టర్లుగా నియమించారు. ఒక్కమాటైనా చెప్పలేదు.
తెలుగుదేశం పార్టీలో ఈ సామాజిక వర్గం ప్రాధాన్యం చాలా తక్కువ. సమర్ధత గల వ్యక్తులు ఈ సామాజిక వర్గం నుంచి ఈ పార్టీలో లేరు. ఉన్నా హర్షించే స్థితి ఆ పార్టీలో లేదు. డిసెంబరులో వాళ్ళు వచ్చి బాధ్యతలు స్వీకరించినప్పటినుంచి నా కష్టాలు మొదలైయ్యాయని చెప్పాలి.
తెలుగుదేశం పార్టీలో ఈ సామాజిక వర్గం ప్రాధాన్యం చాలా తక్కువ. సమర్ధత గల వ్యక్తులు ఈ సామాజిక వర్గం నుంచి ఈ పార్టీలో లేరు. ఉన్నా హర్షించే స్థితి ఆ పార్టీలో లేదు. డిసెంబరులో వాళ్ళు వచ్చి బాధ్యతలు స్వీకరించినప్పటినుంచి నా కష్టాలు మొదలైయ్యాయని చెప్పాలి.
అవగాహనారాహిత్యంతో లబ్ధిదారుల ఎంపికలో తమకు అధికారం ఉండాలని పట్టుపట్టారు.తెలుగుదేశంలో వారు ఏర్పర్చుకున్న ఒక వ్యవస్థ చివరకు ఆ పార్టీనే ముంచివేస్తుందనడంలో సందేహం లేదు. పార్టీలో మొత్తం నిర్ణయం అంతా ఒక కోర్ గ్రూప్ తీసుకుంటుంది. అందులో ఉన్న వారంతా వారి సామాజిక వర్గానికి చెందినవారే.
ఆశ్చర్యకరమైనదేమంటే వారి పిఎస్ లు కూడా అదే సామాజిక వర్గం నుంచే. కనుక వారు ప్రతి దాన్నీ అనుమానిస్తుంటారు. ప్రతిదానికీ భయపడుతుంటారు. అనవసరమైన గూఢచర్యం చేస్తుంటారు. ఎక్కడ ఏమవుతుందో నన్న అనుమానంతో పార్టీ నడుస్తుంది. వారు నా కార్పొరేషన్‌లో వేలు పెట్టడం ప్రారంభించారు. ఒక రోజు బాపట్లలో నియోజకవర్గ సమన్వయ కర్తలకు ఓరియంటేషన్ కార్యక్రమాన్ని నిర్వహించాను. ప్రోటోకాల్ ప్రకారం స్థానిక ఎమ్మెల్యేని, ఎమ్మెల్సీని పిలిచాం. ఎమ్మెల్సీ తెలుగుదేశం పార్టీకి చెందిన సతీష్ అయితే. ఎమ్మెల్యే వైసీపీకి చెందిన కోన రఘు.
ఉదయం పదిన్నర గంటలకు సమావేశం ప్రారంభమైనా రఘు రాలేదు. నేను ఫోన్ చేశాను. ‘ఏమయ్యా సమావేశానికి రాలేదు’ అని అడిగాను.
‘నాకు సరిగ్గా ఆహ్వానం లేదు’.. అని అన్నారు.
‘సరిగా ఆహ్వానం అందలేదు.. అని అంటే?’ అని అడిగాను.
‘మీరు ఫోన్ చేయలేదు. మీ ఎండి ఫోన్ చేసి ఫలానా చోట మీటింగ్ జరగుతున్నది. అని సమాచారం మాత్రం ఇచ్చాడు. కాని ప్రాపర్‌గా ఆహ్వానించలేదు.’ అన్నారు.
‘ఏమయ్యా, మా ఉద్దేశం లో తప్పేమీ లేదు. రాతపూర్వకంగా చేశారా, ఫోన్ చేసి చెప్పారా అన్నది ముఖ్యం కాదు. మీరు వస్తే బాగుంటుంది’ అని అన్నాను.
‘నాకు మరో అరగంట సమయం పడుతుంది సార్’ అన్నాడు. ‘సరే రండి’ అని చెప్పాను.చెప్పిన సమయానికి ఆయన మీటింగ్ కు వచ్చారు.
ఈ లోపు జనార్దన్ ఫోన్ చేశాడు. ‘ఏం సార్ మీరు కోన రఘును పిలిచారట కదా’ అని అడిగాడు.
‘స్థానిక ఎమ్మెల్యే కదా. పిలవడం మన ధర్మం’ అన్నాను.
‘అదెట్లా నండీ. వేరే పార్టీ వాళ్లను ఎలా పిలుస్తారు?’ అని అడిగాడు.
‘ఇందులో తప్పేముంది. ఇది మానవవనరులకు సంబంధించిన ప్రభుత్వ సంస్థ. ప్రభుత్వ కార్యకలాపాల్లో స్థానిక ఎమ్మెల్యేని పిలవడం పరిపాటి కదా..’ అన్నాను.
‘అట్లాగా ‘అని జనార్దన్ ఫోన్ పెట్టాడు. అలా ఉంటుంది వారి అనుమానం.
ఉదయం పదిన్నర గంటలకు సమావేశం ప్రారంభమైనా రఘు రాలేదు. నేను ఫోన్ చేశాను. ‘ఏమయ్యా సమావేశానికి రాలేదు’ అని అడిగాను.
‘నాకు సరిగ్గా ఆహ్వానం లేదు’.. అని అన్నారు.
‘సరిగా ఆహ్వానం అందలేదు.. అని అంటే?’ అని అడిగాను.
‘మీరు ఫోన్ చేయలేదు. మీ ఎండి ఫోన్ చేసి ఫలానా చోట మీటింగ్ జరగుతున్నది. అని సమాచారం మాత్రం ఇచ్చాడు. కాని ప్రాపర్‌గా ఆహ్వానించలేదు.’ అన్నారు.
‘ఏమయ్యా, మా ఉద్దేశం లో తప్పేమీ లేదు. రాతపూర్వకంగా చేశారా, ఫోన్ చేసి చెప్పారా అన్నది ముఖ్యం కాదు. మీరు వస్తే బాగుంటుంది’ అని అన్నాను.
‘నాకు మరో అరగంట సమయం పడుతుంది సార్’ అన్నాడు. ‘సరే రండి’ అని చెప్పాను.చెప్పిన సమయానికి ఆయన మీటింగ్ కు వచ్చారు.
ఈ లోపు జనార్దన్ ఫోన్ చేశాడు. ‘ఏం సార్ మీరు కోన రఘును పిలిచారట కదా’ అని అడిగాడు.
‘స్థానిక ఎమ్మెల్యే కదా. పిలవడం మన ధర్మం’ అన్నాను.
‘అదెట్లా నండీ. వేరే పార్టీ వాళ్లను ఎలా పిలుస్తారు?’ అని అడిగాడు.
‘ఇందులో తప్పేముంది. ఇది మానవవనరులకు సంబంధించిన ప్రభుత్వ సంస్థ. ప్రభుత్వ కార్యకలాపాల్లో స్థానిక ఎమ్మెల్యేని పిలవడం పరిపాటి కదా..’ అన్నాను.
‘అట్లాగా ‘అని జనార్దన్ ఫోన్ పెట్టాడు. అలా ఉంటుంది వారి అనుమానం.
రెండోరోజు కోన రఘు తన హోటల్‌లో కోఆర్డినేటర్స్‌కు గెట్ టు గెదర్ ఏర్పాటు చేశారు. మధ్యాహ్నం సమావేశంలో ఈ ప్రస్తావన వచ్చింది. ‘మమ్మల్ని ఆయన భోజనానికి పిలిచారు వెళ్లాలా సార్..’ అని సమన్వయ కర్తలు అడిగారు. ‘అది మీ ఇష్టం. నేను నా వ్యక్తిగత స్థాయిలో వెళుతున్నా. అది కూడా ఆయన తన ప్రైవేట్ హోదాలో పిలుస్తున్నారు’ అన్నాను.
సాయంత్రానికి అందరూ విందుకు హాజరయ్యారు. అక్కడ బ్రాహ్మణుల సమస్యలు కొద్ది సేపు చర్చించుకున్న తర్వాత అంతా భోజనాలు చేసి తిరిగి వెళ్లారు. జిల్లా సమన్వయ కర్తకు చౌదరి పిఎస్ కుమార్ చౌదరి ఫోన్ చేసి ‘ఏం మీ చైర్మన్ అందర్నీ కోన రఘు పార్టీకి తీసుకెళ్లాడట?’ అని అడిగాడు. ఈ విషయం నా దృష్టికి వచ్చింది.
అడిగింది ఎవరు?.. ‘ఒక పిఎస్. దానికి మేము స్పందించాలా.. పట్టించుకోకు. ఇగ్నోర్ దట్ ఫెలో..’ అని నేను చెప్పాను.
సాయంత్రానికి అందరూ విందుకు హాజరయ్యారు. అక్కడ బ్రాహ్మణుల సమస్యలు కొద్ది సేపు చర్చించుకున్న తర్వాత అంతా భోజనాలు చేసి తిరిగి వెళ్లారు. జిల్లా సమన్వయ కర్తకు చౌదరి పిఎస్ కుమార్ చౌదరి ఫోన్ చేసి ‘ఏం మీ చైర్మన్ అందర్నీ కోన రఘు పార్టీకి తీసుకెళ్లాడట?’ అని అడిగాడు. ఈ విషయం నా దృష్టికి వచ్చింది.
అడిగింది ఎవరు?.. ‘ఒక పిఎస్. దానికి మేము స్పందించాలా.. పట్టించుకోకు. ఇగ్నోర్ దట్ ఫెలో..’ అని నేను చెప్పాను.
బ్రాహ్మణుల సంక్షేమం కోసం అందర్నీ కలుపుకుని పోయి, అనేక పథకాలు ప్రవేశపెట్టి, అందరి అభిప్రాయంతో ప్రజాస్వామికంగా పనిచేయాలని నేను భావిస్తుంటే తెలుగుదేశం పార్టీలో మాత్రం నాపై అనుమానాలు వ్యక్తం చేయడం, నాపై నిఘా పెట్టడం బాధ కలిగించింది.
బహుశా వారు నన్ను తీసేసేందుకు రంగం సిద్ధం చేస్తున్నారేమోననిపించింది.
నేను ఒకే కేంద్ర కార్యాలయం పెట్టి జిల్లాల్లో సమన్వయకర్తలను నియమించాలని అనుకున్నాను. ప్రతి జిల్లాలో కార్యాలయం పెడితే వాటికే ఎక్కువ ఖర్చవుతుందని అనుకున్నాను. ‘మీ పార్టీ నుంచి మీలో ఎవరినైనా పెట్టండి’ అని ముందు తెలుగుదేశం వాళ్లకే చెప్పాను. 13 జిల్లాలకు 13 మంది సమన్వయ కర్తలు తెలుగుదేశం పార్టీ నియమించిన వారే.
‘కార్పొరేషన్ సమావేశాలకు వైసీపీ వాళ్లు వస్తున్నారు’ అన్నది నాపై ఫిర్యాదు. స్థానికంగా సమావేశాలు నిర్వహించేది వాళ్లు నియమించిన సమన్వయకర్తలే. ‘వారెవర్ని పిలుస్తున్నారో నాకు తెలియదు. అంటే సీరియస్‌గా వారి పార్టీలో ఏదో లోపం ఉన్నదన్నమాట’ అని నేను అన్నాను.
బహుశా వారు నన్ను తీసేసేందుకు రంగం సిద్ధం చేస్తున్నారేమోననిపించింది.
నేను ఒకే కేంద్ర కార్యాలయం పెట్టి జిల్లాల్లో సమన్వయకర్తలను నియమించాలని అనుకున్నాను. ప్రతి జిల్లాలో కార్యాలయం పెడితే వాటికే ఎక్కువ ఖర్చవుతుందని అనుకున్నాను. ‘మీ పార్టీ నుంచి మీలో ఎవరినైనా పెట్టండి’ అని ముందు తెలుగుదేశం వాళ్లకే చెప్పాను. 13 జిల్లాలకు 13 మంది సమన్వయ కర్తలు తెలుగుదేశం పార్టీ నియమించిన వారే.
‘కార్పొరేషన్ సమావేశాలకు వైసీపీ వాళ్లు వస్తున్నారు’ అన్నది నాపై ఫిర్యాదు. స్థానికంగా సమావేశాలు నిర్వహించేది వాళ్లు నియమించిన సమన్వయకర్తలే. ‘వారెవర్ని పిలుస్తున్నారో నాకు తెలియదు. అంటే సీరియస్‌గా వారి పార్టీలో ఏదో లోపం ఉన్నదన్నమాట’ అని నేను అన్నాను.
ఆ తర్వాత నియోజకవర్గం స్థాయిలో సమన్వయ కర్తలను నియమించాలని అనుకున్నాను. వారితో నియోజకవర్గ స్థాయి బ్రాహ్మణుల సమావేశాలను ఏర్పాటు చేయాలనుకున్నాం. అయితే ఇంత పెద్ద స్థాయిలో నియమించినప్పుడు పార్టీ వాళ్లను నియమిస్తే గొడవ రేగుతుందని నేను అలా కాకుండా టెలిఫోన్ ఇంటర్వ్యూలు నిర్వహించి నియమించాం. దాదాపు 120 మందిని ఇలా నియమిస్తే తూర్పుగోదావరి జిల్లాలో ఒకరు వైసీపీకి అనుకూలంగా ఉన్న వారు అని తేలింది. కొత్త పేటలో స్థానిక వైసీపీ ఎమ్మెల్యేకోసం పనిచేసిన వ్యక్తిని సమన్వయకర్తగా నియమించారని ఫిర్యాదు వచ్చింది. ఆమెను రాజీనామా చేయమని కోరాను. చేయకపోతే నేను తీసేశాను. నాకు మళ్లీ తెలుగుదేశం కార్యాలయం నుంచి ఫోన్ వచ్చింది. ‘వైసీపీ వాళ్లను నియమిస్తున్నారట కదా?’ అని. ‘నాకు తెలియదు. 120 మందిలో ఒకరిద్దరు ఉండొచ్చు. అంతేకాక నా దృష్టికి వచ్చిన ఒకర్ని తీసేశాను’ అని చెప్పాను.
అయినప్పటికీ వినకుండా అంతా వైసీపీ వాళ్లను నియమించారని ప్రచారం చేసి నాపై కక్ష కట్టారు.
బ్రాహ్మణ కార్పోరేషన్ విజయవాడకు మారిపోయాక పూర్తి స్థాయి ఎండి అవసరమని భావించి ఏపీపిఎస్ సి సెక్రటరీ వై వెంకట శేష తల్ప సాయిని అడిగాను. సాయి ఆంధ్రా యూనివర్సిటీలో ఎమ్మెస్సీ ఫిజిక్స్ చేసి బార్క్ లో శాస్త్రవేత్తగా ఎంపికయ్యారు. భారత రెవిన్యూసర్వీసుకు ఎంపికయ్యారు. నాఅభ్యర్థన మేరకు సాయి బ్రాహ్మణ కార్పోషన్ కు ఎండిగా వచ్చేందుకు అంగీకరించారు. దానిపై ప్రతిపాదన పంపాను. అది ఆమోదించి ఆర్డరు ఇవ్వడం జరిగింది. కాని ప్రత్యామ్నాయం చూపినప్పటికీ ఏపీపీస్‌సి చైర్మన్ సాయిని రిలీవ్ చేయడానికి ఒప్పుకోలేదు. నేనే మార్చిలో చైర్మన్ వద్దకు వెళ్లి దాదాపు రెండు గంటలు ఆయనను ఒప్పించేందుకు ప్రయత్నించాను. జూన్ దాకా రిలీవ్ చేయడం కష్టమన్నాడు. ‘తొందర లేదు. మీ పనులన్నీ అయ్యాక మే 15 వరకు రిలీవ్ చేసేలా చూడండి’ అని చెప్పి వచ్చాను. అట్లా ఒప్పించి వచ్చిన తర్వాత చైర్మన్ ప్రభుత్వానికి లేఖ రాసి సాయిని రిలీవ్ చేయడం కష్టమని చెప్పారు. దీనితో నేను చాలా బలంగా ప్రభుత్వానికి లేఖ రాశాను. ఈ వైఖరి సరైంది కాదని. ఏపీపీఎస్‌సి సెక్రటరీని బదిలీ చేసే జీవో కనుక అమలు చేయకపోతే ప్రభుత్వంలోనే కొందరు మిగతా వారికంటే పెద్దవారిమని భావిస్తున్నట్లు అర్థం చేసుకోవాల్సి ఉంటుందని గట్టిగా రాశాను. నేనున్నంతవరకూ చివరి నాలుగు నెలలూ ఎండి లేకుండానే కార్పోరేషన్‌ను నడిపాను. చివరకు జీఎంకే ఇన్‌ఛార్జిగా ఇచ్చారు.
బ్రాహ్మణ కార్పోరేషన్ విజయవాడకు మారిపోయాక పూర్తి స్థాయి ఎండి అవసరమని భావించి ఏపీపిఎస్ సి సెక్రటరీ వై వెంకట శేష తల్ప సాయిని అడిగాను. సాయి ఆంధ్రా యూనివర్సిటీలో ఎమ్మెస్సీ ఫిజిక్స్ చేసి బార్క్ లో శాస్త్రవేత్తగా ఎంపికయ్యారు. భారత రెవిన్యూసర్వీసుకు ఎంపికయ్యారు. నాఅభ్యర్థన మేరకు సాయి బ్రాహ్మణ కార్పోషన్ కు ఎండిగా వచ్చేందుకు అంగీకరించారు. దానిపై ప్రతిపాదన పంపాను. అది ఆమోదించి ఆర్డరు ఇవ్వడం జరిగింది. కాని ప్రత్యామ్నాయం చూపినప్పటికీ ఏపీపీస్‌సి చైర్మన్ సాయిని రిలీవ్ చేయడానికి ఒప్పుకోలేదు. నేనే మార్చిలో చైర్మన్ వద్దకు వెళ్లి దాదాపు రెండు గంటలు ఆయనను ఒప్పించేందుకు ప్రయత్నించాను. జూన్ దాకా రిలీవ్ చేయడం కష్టమన్నాడు. ‘తొందర లేదు. మీ పనులన్నీ అయ్యాక మే 15 వరకు రిలీవ్ చేసేలా చూడండి’ అని చెప్పి వచ్చాను. అట్లా ఒప్పించి వచ్చిన తర్వాత చైర్మన్ ప్రభుత్వానికి లేఖ రాసి సాయిని రిలీవ్ చేయడం కష్టమని చెప్పారు. దీనితో నేను చాలా బలంగా ప్రభుత్వానికి లేఖ రాశాను. ఈ వైఖరి సరైంది కాదని. ఏపీపీఎస్‌సి సెక్రటరీని బదిలీ చేసే జీవో కనుక అమలు చేయకపోతే ప్రభుత్వంలోనే కొందరు మిగతా వారికంటే పెద్దవారిమని భావిస్తున్నట్లు అర్థం చేసుకోవాల్సి ఉంటుందని గట్టిగా రాశాను. నేనున్నంతవరకూ చివరి నాలుగు నెలలూ ఎండి లేకుండానే కార్పోరేషన్‌ను నడిపాను. చివరకు జీఎంకే ఇన్‌ఛార్జిగా ఇచ్చారు.
ఈ లోపు నేను ఐఎస్‌బిలో పనిచేస్తున్న ఒక ఐఐఎం ఫెలోను గుర్తించి అతడిని ఎండిగా నియమించమని కోరాను. మీరు నాకు ప్రభుత్వం నుంచి నాకు కావల్సిన అధికారిని ఇవ్వడం లేదు కనుక ఈయనను నియమించడం మంచిదని చెప్పాను. ఆయన తనకు లక్షా 50 వేలు ఇవ్వమని కోరారు. ప్రభుత్వం నుంచి ఎవర్ని నియమించినా కూడా అంతే ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది. అతడికి మూడేళ్లు కాంట్రాక్టు ఇవ్వాలని ప్రతిపాదించాను.
కాని నా ప్రతిపాదనపై ఆర్థిక కార్యదర్శి కొరీలు వేశారు. బహుశా ఛీఫ్ సెక్రటరీయే సిఎం కోరిక మేరకు ఈ కొరీలు వేయించి ఉంటారని నా అనుమానం. ‘ఈ ఎంపికకు ప్రాతిపదిక ఏమిటి?’ అని అడిగాడు. దానికి జవాబు కూడా రాసిపెట్టాను. ఈ లోపు నాకు వ్యతిరేకంగా ప్రచారం ఉధృతం అయి నన్ను తీసేశారు.
ఆఖరుకు కోపరేటివ్ క్రెడిట్ సొసైటీ సిఈఓ నా అల్లుడని ప్రచారం చేశారు. అతడితో నాకు సంబంధం లేదు. సరైన వ్యక్తి గురించి ఆరా తీస్తుంటే వచ్చిన ప్రతిపాదనను అనుసరించి నిర్ణయం తీసుకున్నాము. అందుకే వేమూరి ఆనంద సూర్య తో నాకెంత బంధుత్వం ఉన్నదో, ఈ సిఈఓతో కూడా అంతే సంబంధం ఉందని చెప్పాను.
ఏదైనప్పటికీ వరుసగా నాకు వ్యతిరేకంగా జరుగుతున్న పరిణామాలు, నేను చేసిన ప్రతిపాదనలన్నీ ప్రభుత్వం పక్కన పెట్టడాలు, నాకు వ్యతిరేకంగా జరుగుతున్న ప్రచారాలను గమనిస్తే నన్ను పంపించేందుకు వారు రంగం సిద్ధం చేస్తున్నారని గ్రహించగలిగాను. నేను అనుకున్న విధంగానే జరిగింది.
నన్ను తొలగించిన తర్వాత బ్రాహ్మణ వర్గాల మనోభావం దెబ్బతినకుండా, తాను బ్రాహ్మణ వ్యతిరేకిగా ముద్రపడకుండా ఉండేందుకు చంద్రబాబునాయుడు కొన్ని పనులు చేశారు. దాదాసాహెబ్ ఫాల్కే అవార్డు వచ్చిన ఎన్నో రోజులకు విశ్వనాథ్‌ను పిలిచి సన్మానం చేయడం, ప్రముఖ వాగ్గేయకారుడు, దివంగత మంగళంపల్లి బాలమురళీకృష్ణ విగ్రహావిష్కరణలో పాల్గొనడం, నన్ను దూషించిన బ్రాహ్మణులకు పదవులు ఇవ్వడం మొదలైనవి జరిగాయి.
ఏదైనప్పటికీ వరుసగా నాకు వ్యతిరేకంగా జరుగుతున్న పరిణామాలు, నేను చేసిన ప్రతిపాదనలన్నీ ప్రభుత్వం పక్కన పెట్టడాలు, నాకు వ్యతిరేకంగా జరుగుతున్న ప్రచారాలను గమనిస్తే నన్ను పంపించేందుకు వారు రంగం సిద్ధం చేస్తున్నారని గ్రహించగలిగాను. నేను అనుకున్న విధంగానే జరిగింది.
నన్ను తొలగించిన తర్వాత బ్రాహ్మణ వర్గాల మనోభావం దెబ్బతినకుండా, తాను బ్రాహ్మణ వ్యతిరేకిగా ముద్రపడకుండా ఉండేందుకు చంద్రబాబునాయుడు కొన్ని పనులు చేశారు. దాదాసాహెబ్ ఫాల్కే అవార్డు వచ్చిన ఎన్నో రోజులకు విశ్వనాథ్‌ను పిలిచి సన్మానం చేయడం, ప్రముఖ వాగ్గేయకారుడు, దివంగత మంగళంపల్లి బాలమురళీకృష్ణ విగ్రహావిష్కరణలో పాల్గొనడం, నన్ను దూషించిన బ్రాహ్మణులకు పదవులు ఇవ్వడం మొదలైనవి జరిగాయి.
కొద్ది రోజుల క్రితం జరిగిన విషయం ఇక్కడ ఒకటి చెప్పాలి. రాష్ట్ర విభజన తర్వాత ఒక రోజు మంగళంపల్లి బాలమురళీ కృష్ణ సిఎంను కలుసుకునేందుకు వచ్చారు. అప్పటికి ఆయన వృద్దాప్యంలో ఉన్నారు. బాగా కష్టపడుతూ వచ్చినట్లు కనిపించింది. ఆ అపాయింట్‌మెంట్ నేనే ఏర్పాటు చేశాను.
సిఎంను ఆయన ఒకటే కోరిక కోరారు. ‘జీవితంలో అన్నీ సాధించాను. సంగీతంలో ప్రపంచ వ్యాప్తంగా గుర్తింపు లభించింది. నాకు భారతరత్న పొందాలని ఉన్నది. నేను చనిపోయే లోపు ఆ అత్యున్నత పురస్కారం అందుకుంటే హాయిగా మరణిస్తాను’ అని చెప్పారు.సిఎం ‘సరే’ అని అన్నారు. కాని బాలమురళి వెళ్లాక ఆయన చెప్పిన దాన్ని మరిచిపోయారు. కేంద్రానికి కనీసం లేఖ కూడా రాయలేదు. ఎన్టీఆర్‌కు భారత రత్న ఇవ్వాలని లేఖ పంపించారు.
సిఎంను ఆయన ఒకటే కోరిక కోరారు. ‘జీవితంలో అన్నీ సాధించాను. సంగీతంలో ప్రపంచ వ్యాప్తంగా గుర్తింపు లభించింది. నాకు భారతరత్న పొందాలని ఉన్నది. నేను చనిపోయే లోపు ఆ అత్యున్నత పురస్కారం అందుకుంటే హాయిగా మరణిస్తాను’ అని చెప్పారు.సిఎం ‘సరే’ అని అన్నారు. కాని బాలమురళి వెళ్లాక ఆయన చెప్పిన దాన్ని మరిచిపోయారు. కేంద్రానికి కనీసం లేఖ కూడా రాయలేదు. ఎన్టీఆర్‌కు భారత రత్న ఇవ్వాలని లేఖ పంపించారు.
నిజానికి బాలమురళీ కృష్ణ భారతరత్నకు అన్ని విధాల అర్హుడు. ప్రపంచ ప్రఖ్యాతి చెందిన వాగ్గేయకారుడు ఆయన. ఎం. ఎస్ సుబ్బలక్ష్మి, బిస్మిల్లాఖాన్, లతామంగేష్కర్, పండిత్ రవిశంకర్, భీమ్‌సేన్ జోషీ తదితర ప్రముఖులకు భారతరత్న పురస్కారాలు అందాయి. బాలమురళీ కృష్ణ ఎందులో తక్కువ. కాని కుల రాజకీయాల్లో చిక్కుకుపోయిన వ్యవస్థలో ఆయన గురించి చెప్పేవారెవ్వరు? తెలుగువాడు కావడమే ఆయన దురదృష్టమా?
‘బాలమురళి కాంస్య విగ్రహం పెట్టాను. పదిలక్షల రూపాయలు కేటాయించాను. మొత్తం బ్రాహ్మణ జాతి అంతా తనకు రుణపడి ఉండాలి’ అన్నది చంద్రబాబు అభిప్రాయం. అది ఆయన స్థాయి. బతికున్న వ్యక్తికి భారతరత్న సిఫారసు చేసేందుకు ముందుకు రాని చేతులు, ఆయన పేరును పోనివ్వకుండా చేసిన చేతులు ఈ రోజు ఆయన జయంతి సమావేశంలో విగ్రహానికి దండ ఎలా వేయగలిగాయి?
‘బాలమురళి కాంస్య విగ్రహం పెట్టాను. పదిలక్షల రూపాయలు కేటాయించాను. మొత్తం బ్రాహ్మణ జాతి అంతా తనకు రుణపడి ఉండాలి’ అన్నది చంద్రబాబు అభిప్రాయం. అది ఆయన స్థాయి. బతికున్న వ్యక్తికి భారతరత్న సిఫారసు చేసేందుకు ముందుకు రాని చేతులు, ఆయన పేరును పోనివ్వకుండా చేసిన చేతులు ఈ రోజు ఆయన జయంతి సమావేశంలో విగ్రహానికి దండ ఎలా వేయగలిగాయి?
Comments
Post a Comment